رهن و اجاره یا خرید ملک؛ کدام به‌صرفه‌تر است؟
رهن و اجاره یا خرید ملک؛ کدام به‌صرفه‌تر است؟
بسیاری از خانواده‌ها در انتخاب میان خرید خانه یا رهن و اجاره دچار تردید می‌شوند. از یک‌سو، قیمت ملک بسیار بالا رفته و خرید خانه برای بسیاری دشوار شده است. از سوی دیگر، اجاره‌نشینی امنیت بلندمدت ندارد و اجاره‌ها هر سال افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله، با نگاهی دقیق به مزایا و معایب هر گزینه و بررسی محاسبات مالی، به شما کمک می‌کنیم بهترین انتخاب را داشته باشید.
تصمیم‌گیری بین رهن و اجاره یا خرید ملک همیشه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم ایران بوده است. با توجه به شرایط اقتصادی، تورم و قیمت بالای مسکن، این سؤال جدی مطرح می‌شود که کدام انتخاب به‌صرفه‌تر است و در چه شرایطی رهن و اجاره به سود ما تمام می‌شود و چه زمانی خرید ملک بهترین گزینه خواهد بود؟ در این مقاله سعی می‌کنیم با بررسی دقیق، محاسبات عملی و نکات حقوقی، به این پرسش پاسخ دهیم.
اهمیت انتخاب درست بین رهن و اجاره و خرید
سرمایه‌گذاری بلندمدت: خرید ملک معمولاً به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری امن شناخته می‌شود، چون قیمت ملک در ایران در بلندمدت همواره رشد داشته است.
انعطاف‌پذیری کوتاه‌مدت: رهن و اجاره به کسانی که نقدینگی کافی برای خرید ندارند یا نمی‌خواهند سرمایه‌شان را درگیر کنند، امکان انتخاب انعطاف‌پذیر می‌دهد.
ریسک‌پذیری متفاوت: خریدار با ریسک کاهش ارزش پول نقد و هزینه‌های جانبی مواجه است، درحالی‌که مستأجر بیشتر با افزایش نرخ اجاره و محدودیت‌های قراردادی سروکار دارد.
نحوه محاسبه رهن و اجاره در ایران
در بازار مسکن ایران، رابطه‌ای تقریبی میان مبلغ رهن کامل و اجاره ماهیانه وجود دارد که مشاوران املاک از آن استفاده می‌کنند:
هر۱۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان رهن≈۳٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان اجاره
یعنی اگر صاحبخانه به‌جای گرفتن ۱۰۰ میلیون رهن، اجاره دریافت کند، معمولاً حدود ۳ میلیون تومان اجاره طلب خواهد کرد.
مثال:
فرض کنید برای یک واحد آپارتمان:
رهن کامل: ۵۰۰ میلیون تومان
اجاره ماهیانه معادل: ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان
اگر مستأجر نتواند ۵۰۰ میلیون رهن بدهد، میتواند بخشی از آن را تبدیل به اجاره کند. مثلاً:
۳۰۰ میلیون رهن + ۶ تا ۸ میلیون اجاره ماهیانه
نسبت قیمت رهن به قیمت ملک
از طرفی برای تعیین قیمت رهن یک ملک، باید قیمت روز آن را محاسبه کرد و سپس بر اساس اینکه ملک دارای چه شرایطی است، قیمت رهن کامل آن را محاسبه نمود. از عوامل موثر در تعیین قیمت رهن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع ملک ( مسکونی، اداری، تجاری)
- سال ساخت ملک
- متراژ ملک
- شرایط ملک و امکانات
به صورت میانگین قیمت رهن یک ملک میتواند بین یک پنجم تا یک دهم قیمت فروش آن ملک باشد. به طور مثال یک ملک با قیمت فروش ۵ میلیاردی که از شرایط مطلوبی برخوردار باشد، رهن سالیانه ای حدود ۷۰۰ میلیون دارد. که برای تبدیل به اجاره نیز همانطور که در بالا ذکر شد عمل می شود.
مزایا و معایب خرید / رهن و اجاره
مزایا و معایب خرید ملک
مزایای خرید ملک
سرمایه‌گذاری پایدار در برابر تورم و کاهش ارزش پول
امکان استفاده از ملک بدون محدودیت قرارداد
ایجاد امنیت روانی برای خانواده
معایب خرید ملک
نیاز به نقدینگی بسیار بالا
هزینه‌های جانبی مانند مالیات نقل و انتقال، عوارض شهرداری و هزینه‌های سند
ریسک قفل شدن سرمایه (نقدشوندگی پایین در شرایط رکود بازار)
مزایا و معایب رهن و اجاره
مزایای رهن و اجاره
نیاز به سرمایه اولیه کمتر
انعطاف‌پذیری در تغییر محل زندگی یا کار
امکان سرمایه‌گذاری پول نقد در بخش‌های دیگر (مثل کسب‌وکار یا بورس)
معایب رهن و اجاره
هزینه ماهیانه اجاره و افزایش سالانه آن
محدودیت‌های قرارداد اجاره و نیاز به تخلیه در پایان مدت
عدم ایجاد دارایی پایدار
بهترین زمان برای خرید یا رهن و اجاره چیست؟
چه زمانی رهن و اجاره به‌صرفه‌تر است؟
وقتی هنوز سرمایه کافی برای خرید ندارید.
وقتی احتمال جابجایی شغلی یا تحصیلی شما زیاد است.
وقتی سرمایه‌گذاری در حوزه‌های دیگر (مثلاً تجارت یا طلا یا ارز دیجیتال) بازدهی بالاتری نسبت به خرید ملک دارد.
چه زمانی خرید ملک منطقی‌تر است؟
وقتی نقدینگی کافی دارید و نمی‌خواهید ارزش پولتان با تورم از بین برود.
- زمانی که هیچ ملک یا پشتوانه ملکی ندارید و به اصطلاح خانه اولی هستید و با پس اندازتان قصد افزایش رفاه خود را دارید.
وقتی به دنبال ایجاد امنیت پایدار برای خانواده هستید.
وقتی قصد دارید در یک شهر یا محله برای بلندمدت ساکن شوید.
- در زمانی که رکود در بازار مسکن ایجاد شده و قدرت چانه زنی خریدار بالا رفته است.
بررسی صرفه اقتصادی با یک مثال واقعی
فرض کنید:
قیمت یک آپارتمان در شمال تهران: ۱۰ میلیارد تومان
اجاره همین واحد: ۵۰۰ میلیون رهن + ۲۰ میلیون اجاره ماهیانه
اگر شما ۱۰ میلیارد را به‌جای خرید، در بانک با سود سالیانه ۲۰٪ بگذارید:
سود سالیانه = ۲ میلیارد تومان
هزینه اجاره سالیانه = ۷۴۰ میلیون تومان (۲۰ میلیون × ۱۲ + اجاره معادل رهن)
در نتیجه شما بعد از پرداخت اجاره، حدود ۱.۲ میلیارد تومان اضافه درآمد دارید.
این مثال نشان می‌دهد که در شرایطی خاص، اجاره کردن به‌صرفه‌تر از خرید است؛ اما در بلندمدت، با رشد قیمت ملک، خرید میتواند سودآوری بیشتری داشته باشد.
نکات حقوقی
در رهن و اجاره یا خرید ملک
قرارداد اجاره باید در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت شود.
برای خرید ملک، بررسی استعلامات ثبتی، شهرداری و مالیات الزامی است.
اگر ملک سند تک‌برگ ندارد یا قولنامه‌ای است، ریسک بالاتری وجود دارد (پیشنهاد: مطالعه مقاله تفاوت ملک قولنامه‌ای و سنددار)
خیار غبن فاحش در معامله
گواهی عدم حضور چیست؟
استعلامات لازم قبل از خرید زمین
مناطق تخصصی حوزه فعالیت گروه املاک گراف
محدوده های غرب مازندران و شرق استان گیلان
و تهران منطقه ۱
در استان گیلان حد فاصل لاهیجان تا مناطق غربی استان مازنداران تا رامسر
استان مازندارن حوزه تنکابن (شهسوار)، از جمله مناطق نشتارود، کریم آباد، ولی آباد و همچنین مناطق چالوس و نوشهر
و در تهران منطقه ۱ به صورت تخصصی الهیه، زعفرانیه، نیاوران، ولنجک و…
راه های ارتباطی با گروه ساختمانی و املاک گراف
تماس تلفنی
با شعب گراف در مازندارن یا تهران
مراجعه حضوری
به نزدیک ترین ترین شعبه مناسب شما
شعبه تنکابن، کریم آباد
تنکابن، کریم آباد، میدان کریم آباد
تلفن شعبه: ۰۱۱۴۴۴۶۲۰۳۰
به مدیریت: آقای محمدرضا خلعتبری
تماس با مدیریت: ۰۹۱۱۱۹۱۱۵۴۳
شعبه ۲، نشتارود، ولی آباد
ولی آباد، روبروی شهرک مدرس
تلفن شعبه: ۰۱۱۴۴۴۶۲۰۴۰
به مدیریت: آقای ساسان کاوسی
تماس با مدیریت: ۰۹۱۲۵۱۵۰۴۳۸
شعبه تهران، فرشته
فرشته، اخگری، پلاک ۱، واحد ۵، طبقه سوم
تلفن شعبه: ۰۲۱۲۲۰۲۶۱۱۳
